Câu 79. X là axit no, đơn chức; Y là axit no, hai chức; Z là este đơn chức, không no chứa một liên kết C=C (X, Y, Z đều mạch hở và M_Y < M_Z). Đốt cháy 8,18 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z cần dùng 2,576 lít O₂ (đktc). Mặt khác đun nóng 8,18 gam E với 170 ml dung dịch NaOH 1M (vừa đủ) thu được hỗn hợp gồm 2 muối natri của 2 axit X, Y có tỉ lệ số mol tương ứng 13 : 2. Thành phần phần trăm khối lượng este Z trong E có giá trị gần nhất với

 A. 14%.                                    B. 12%.                           C. 16%.                                 D. 10%.

Hướng dẫn giải

0,17 mol NaOH →COONa → ∑n_{O trong E} = 0,17 × 2 = 0,34 mol.
Đốt 8,18 gam E (gồm C + H + 0,34 mol O) + 0,115 mol O₂ → CO₂ + H₂O.
Giải hệ CO₂ và H₂O  →n_CO2 = 0,2 mol và n_H2O = 0,17 mol.
X (∆=1), Y(∆=2), Z(∆=2) → n_CO2 – n_H2O = n_{Y +} n_Z = 0,03 mol (^*)
E (gồm X, Y, Z) + NaOH → 2 muối của X, Y + ..... ||→ Z được tạo từ axit X.
→ ∑n_COONa  = 0,17 mol; lại có tỉ lệ 2 muối X và Y là 13 : 2 → n_{muối X} = 0,13 mol
và n_{muối Y} = 0,02 mol → n_Y = 0,02 mol; Từ (^*) → n_Z = 0,01 mol; Từ n_COONa→  n_X = 0,12 mol.
C_{trung bình E} = 0,2 ÷ 0,015 ≈ 1,33 → X là axit HCOOH. (axit có C₁ duy nhất).
Gọi số C_Y = m; số C_Z = n; M_Y < M_Z → m < n và 0,12 + 0,02m + 0,01n = 0,2
→ 2m + n = 8. Điều kiện m ≥ 2; n ≥ 3 và n chẵn, m < n → duy nhất cặp (m; n) = (2; 4) thỏa mãn.
→ trong E có 0,01 mol este Z là HCOOC₃H₅ 

→ %m_{Z trong E} ≈ 10,5%.